Afgelopen weekend fietste ik om 7 uur naar de eerste cliënt met in gedachten mezelf ertoe te zetten níet te beginnen over het coronavirus. Niet zozeer om mezelf uit te dagen over iets anders te beginnen, maar meer omdat ik weet dat diegene mij zo nu en dan een loer wil draaien en zou kunnen zeggen: ‘Het zal weer eens niet gaan over corona’. Je weet wel, zo’n cliënt die we al jaren kennen natuurlijk.
Maar een half uur later werd al gauw duidelijk dat het qua gespreksvoering voor ons allebei moeilijk was om over iets anders te praten, de kleine lichtpuntjes van de alledaagse kleine dingen in het leven daar gelaten. De sjeu in het leven is weg maakt plaats voor zorgen onder de cliënten. Sommige ouderen denken zelfs vaker terug aan de oorlogstijd nu er gehamsterd wordt. ‘Zo stonden wij vroeger in een lange rij in het dorp; mocht ik als twaalfjarige jongen een pannetje eten halen voor het hele gezin.’ Echtgenote: ‘Wij kregen eten op de bon.’ Een andere cliënt met dementie vertelt dat ze droomt over de oorlog, waaruit mijn collega opmaakt dat ze ondanks haar geïsoleerde leven in haar appartement beseft dat er wat gaande is.
Snelle ontwikkeling
Het is raar te beseffen dat ik een maand geleden nog besprak met een cliënt dat ik het nieuws wel volg maar niet te veel, om er maar niet te geobsedeerd door te raken. Het gaat alleen maar over dát: corona, corona, corona. Enerzijds vond ik de ontwikkeling van het virus nog interessant en leerzaam, omdat een situatie als dit uniek is en nooit eerder is gebeurd. Anderzijds besefte ik me ook dat de media de negatieve berichtgevingen met titels vol angst ook gebruikt om lezers en kijkers te trekken. Inmiddels vind ik het nieuws niet interessant meer te noemen. De situatie is inderdaad uniek, maar ook onheilspellend en beangstigend tot het vermoeiende aan toe, voor iedereen en vooral voor de kwetsbare mensen met wie ik werk. Meer dan ooit tevoren zijn we met hygiëne bezig en lezen we werkdag op werkdag de laatste richtlijnen met betrekking tot het corona-virus. Het is moeilijk zoeken naar gespreksstof om cliënten op te beuren.
In de praktijk
Een mevrouw op het toilet blijft me maar aanstaren terwijl ik haar was. Ik moet er waarschijnlijk raar uit hebben gezien met mijn mondkapje. ‘Wat heb jij nou voor een ding om?’ vraagt iemand met dementie nog een keer. ‘Wat is het stil op straat, wat zou er toch aan de hand zijn? Wat voor dag is het eigenlijk? Normaal staat de parkeerplaats aan de overkant vol auto’s.’ Ik moet uitkijken dat ik mijn handen niet ruw was en denk aan mijn collega’s die veel meer uren maken en veel vaker handen moeten wassen. De handalcohol die vriendelijker voor je huid is raakt op, dus daar zullen we nu ook zuiniger op zijn…
Cliënten proberen nu zelfstandiger te worden, om ons maar niet te veel over de vloer te hebben. Soms lukt dat, maar vaak ook niet. Enerzijds komen mensen tot rust nu alle clubjes afgeblazen zijn en zijn ze flexibeler in hun tijd geworden. Anderzijds lijken nu alle dagen op elkaar en is het maar de vraag in hoeverre mensen zich nog gelukkig voelen. ‘Normaal word ik wakker van de schoolkinderen die langslopen, maar nu was het stil.’ Een klein lichtpuntje is de uitzending ‘Gelderland in beweging‘, dat zich de ronde doet onder onze cliënten. Vanachter de televisie doen ouderen mee met de dagelijkse uitzending vol oefeningen om in beweging te blijven.
IC versus thuiszorg
Ik leef mee met alle medewerkers op de IC, daar waar er keihard gewerkt wordt, lange dagen worden gemaakt en er verschrikkelijke situaties ontstaan. Dan is het bij ons, ik spreek voor mezelf, nog relatief ‘rustig’. We noemen het de stilte voor de storm. Er worden corona-teams uit de grond gestampt en het is wachten op de eerste cliënten. Hoe groot zal de golf worden van nieuwe patiënten die we overgedragen zullen krijgen? Niemand weet het. Wel nemen thuiszorgteams nu meer dan ooit contact op met elkaar en steunen elkaar waar nodig: waar zijn er nog geen çorona-startpakketten geleverd? Hoe gaat het met het team wat de eerste corona-cliënt verpleegt? Wat kunnen we samen doen en waar moeten we nog rekening mee houden? Het is weer dat positieve samenwerkingsverband waar ik energie van krijg. Los van alle steun vanuit de media of familie en vrienden, haal ik veel voldoening uit mijn werk. We zullen zien hoe dit verder zal lopen.
(Foto is gemaakt door Petri Bakker voor ‘Goed Bezig’.)